Almanya’nın yeni vatandaşlık yasası belli oldu

Almanya, “Vatandaşlık Yasasının Modernizasyonu Yasası“ adı altında Vatandaşlık Yasası hususunda önemli derecede reform yapma kararı aldı. Yeni Vatandaşlık Yasa tasarısı, 19 Ocak 2024 tarihinde Federal Meclis tarafından büyük bir çoğunlukla kabul edildi, 02.02.2024 tarihinde gerçekleşen Federal Konseyin 1041. oturumuyla da onaylandı. Gelecekte artık insanlar Almanya’da daha hızlı bir şekilde Alman vatandaşlığına geçebilecek ve mevcut yabancı pasaportlarını muhafaza edebilecekler.

Yeni yasa, sorumlu bakan, Federal Şansölye ve daha sonra da Federal Cumhurbaşkanı tarafından imzalandıktan ve son olarak da Federal Hukuk Gazetesinde yayınlandıktan sonra yürürlülüğe girecektir. Federal Hukuk Gazetesinde yayınlandıktan sonra yürürlüğe girmesi için ise 3 aylık bir süre tanınmaktadır. Bu nedenle bu hususta gerçekçi tarih 1 Mayıs 2024 veya 1 Haziran 2024 olarak tahmin edilmektedir.

Almanya, vatandaşlık yasasını geliştirme kararıyla büyük ölçüde uluslararası rekabette yüksek nitelikli işçilerin Almanya’da kalıcı olmalarını sağlamakla birlikte uzun yıllardır Almanya’da yaşayan ama Alman vatandaşlığına sahip olmayan insanları da vatandaş olarak kazanmayı amaçlamaktadır. Ayrıca bu kapsamda sosyal ve kültürel entegrasyonu desteklemekle kalmıyor, aynı zamanda aktif sivil katılımı ve siyasi katılımı da teşvik etmeyi hedefliyor.

Yeni yasanın avantajları nelerdir?
Alman vatandaşlığına girişlerin hızlandırılması

Yasanın öne çıkan avantajlarından birisi, vatandaşlığa kabul için gerekli ikamet süresinin sekiz yıldan beş yıla, hatta başarılı uyum gösteren kişiler de üç yıla indirilmesidir. Bu birçok kişi için bir kolaylık olacak, çünkü doğuştan değil de sonradan sekiz yıl, ve gerekli diğer şartları yerine getirebilmek oldukça zorlu ve engellerle dolu bir süreç olabiliyordu.

Çifte vatandaşlığın tanınması

Yeni yasanın getirdiği en önemli değişikliklerden biri çifte vatandaşlık uygulamasının başlatılmasıdır. Bu yenilik, Alman vatandaşlığına geçerken asıl vatandaşlığı muhafaza etme imkanı sağlamaktadır. Özellikle asıl vatandaşlıklarını bırakmanın ciddi zorluklarla ilişkilendirilebildiği ülkelerden gelen insanlar için önemli derecede bir rahatlama meydana getirecektir. Ayrıca birden fazla ülkede kökleri olan insanların karmaşık ve çok katmanlı kimliklerini tanımakla birlikte, insaların Alman toplumunun tam bir üyesi olurken, köklerini ve geldikleri ülkeye olan bağlarını korumalarına olanak tanımaktadır. Almanya’da uzun süredir yaşayan Türk vatandaşları için de, Türkiye’den Almanya’ya çalışmak için gelenler için de, bu yasa bir fırsat oluşturmaktadır.

Çocuklarda Alman vatandaşlığı

Yeni yasa ayrıca doğumda vatandaşlığı da güçlendiriyor. Yabancı bir anne babanın çocuğunun Almanya’da doğum yoluyla otomatik olarak Alman vatandaşlığını kazanması için gerekli olan ebeveynlerden birinin Almanya’da ikamet süresi de sekiz yıldan beş yıla indirilecektir. Önceki opsiyon düzenlemesi tamamen iptal edilecektir. Bu düzenleme, ilk nesilden itibaren aidiyet duygusunu güçlendirmekle birlikte Alman toplumunda daha derin bir köklülüğü teşvik etmektedir.

Miras hukukunda kolaylık

Asıl vatandaşlığın korunması, miras hukuku konularında da olumlu etkiler oluşturacaktır. Kendi ülkesindeki miras haklarının korunmasıyla birlikte, konut veya aile varlıkları gibi varlıkların devrini çok daha kolay hale getirecektir. Bu yasal süreklilik, kolayca menşe ülkenin yasal hükümlerine uygun olarak varlık edinilebilmesini ve miras alınabilmesini sağlar.

Vizesiz seyahat

Çifte vatandaşlığın bir diğer önemli avantajı da seyahat etmeyi kolaylaştırmasıdır. Özellikle Alman pasaportu ile insanlar birçok ülkeye vizesiz seyahat edebilme ayrıcalığına sahip olmakla birlikte, vize işlemleri için harcanması gereken zaman ve emekten tasarruf edebilecekler. 2023 yılında Alman pasaportu, Singapur ve Japonya’nın ardından üçüncü sırada yer alarak dünyanın en güçlü pasaportlarından biri olarak, hem kendi ülkelerine hem de diğer ülkelere tatil veya iş gezileri gibi spontane seyahatler için karmaşık olmayan fırsatlar sunmaktadır.

Vatandaşlık şartları nelerdir?
Alman Anayasasına bağlılık

Şimdiye kadar olduğu gibi gelecekte de Alman vatandaşlık yasası, vatandaşlığa kabul için ön koşul olarak Alman Anayasa’sına bağlılığı öngörür. Federal İdare Mahkemesi, Anayasa’da yer alan insan haklarının özgür demokratik temel düzenin özünü oluşturduğunu vurgulamaktadır. Vatandaşlık Yasası’nda yapılan son değişiklikler, özellikle vatandaşlığa kabul bağlamında bu temel ilkenin önemini vurgulamaktadır. Bu nedenle vatandaşlığa kabul sürecinde, başvuru sahiplerinin, Alman Anayasasını ve buna dayalı özgür demokratik düzeni, temel ve en yüksek değer olarak gerçek anlamda tanıyıp tanımadıklarına ve içerik açısından doğru bir beyanda bulunup bulunmadıklarına özellikle dikkat edilir. Buna antisemitizme karşı duruş sergilemek, kadın hakları, cinsel yönelim tercihlerine saygı, vs dahildir. Yeni yasa, aykırı tutumlara sahip kişilerin Almanya’da vatandaşlığa kabul edilemeyeceğini açıkça ortaya koymayı amaçlamaktadır. Vatandaşlığa kabul başvurusunda bulunan kişinin aykırı tutumlar sergileyen somut olgular mevcutsa, özgür demokratik temel düzene bağlılığın gerçekten anlaşıldığından ve vatandaşlığa kabul için yasal gerekliliklerin yerine getirildiğinden emin olmak için ek bir görüşme yapılır.

Almanca dilini öğrenmek ve Vatandaşlık testi (Einbürgerungstest)

Normal vatandaşlık sürecinde Almanca seviyesi minimum B1 olma şartı devam ediyor. Yeni yasa ile bu hususta kolaylıklar ve istisnalar mümkün olabilir. Ama özellikle iyi entegre olmuş ve bunu C1 dil sertifikasıyla kanıtlayabilenler için sadece üç yıl sonra vatandaşlığa kabul edilmek yeni yasa ile mümkün. Prosedürün bu şekilde hızlandırılması, Almanya’nın entegrasyonun anahtarı olarak dile ne kadar önem verdiğini göstermektedir. Çünkü yaşadığı ülkenin dilini öğrenme çabası, uyuma meyilli olduğunun ispatıdır. Yasaya göre, misafir işçiler (Gastarbeiter) ve sözleşmeli işçiler vatandaşlığa kabul sınavına girmek zorunda değiller ve sadece sözlü Almanca dil becerilerini kanıtlamak zorundalar.

Geçimini devlet desteği / Sosyal destek olmaksızın sağlamak

Vatandaşlığa kabul için diğer bir şart ise, genel itibariyle kişinin sosyal yardım (SGB XII) veya iş arayanlar için işsizlik desteği (SGB II) talep etmeden kendisini ve bakmakla yükümlü olduğu kişileri geçindirebilmesidir. Güvenli bir geçim kaynağına sahip olunduğunun kanıtlanması, vatandaşlığa kabul için temel şartlardan biridir. Bu, kişinin kendisinin ve ailesinin geçimini sağlayabilmesinin, topluma tam entegrasyon ve katılım yolunda belirleyici bir adım olduğu inancını yansıtmaktadır. Başvuru sahipleri, devlet desteği olmaksızın kendi geçimlerini sağlayabileceklerini göstererek, bağımsızlıklarını ve topluma tam üye olarak katkıda bulunma kararlılıklarını ortaya koymaktadırlar. Geçici bir süre için dahi olsa, gelecekte olası bir vatandaşlık başvuruyu riske etmeme adına, bu süreçte devletten herhangi bir maddi destek başvurusunda bulunulmamasını öneririm. Bu hususta 1974’ten önce Federal Almanya Cumhuriyeti’ne veya 1990’dan önce eski Doğu Almanya’ya giriş yapmış olan misafir işçiler ve sözleşmeli işçiler için istisnalar yasa ile mevcuttur.

Potansiyel dezavantajlar ve zorluklar

Yeni Vatandaşlık Yasası entegrasyon ve çeşitliliğin tanınması yönünde birçok ilerici adım atsa da, bu değişikliklere eşlik edebilecek potansiyel dezavantajları ve zorlukları göz önünde bulundurmak yine de önemlidir.

Beklentilerin artması

Vatandaşlığa kabul sürelerine ilişkin beklentilerin gerçekte gerçekleşebilmesi düşünüldüğünden daha zor olabilir. Yasa, mükemmel dil becerileri ile üç yıl sonra hızlandırılmış vatandaşlığa geçme imkanı sunsa da, bu Almanya’da yaşayan birçok kişi için yüksek bir engel teşkil edebilir. Özellikle Almanca dilinin karmaşıklığı ile mücadele eden veya çeşitli nedenlerle yoğun dil eğitimi alma fırsatı bulamayanlar için bu gereklilik vatandaşlığa giden yolda önemli bir engel teşkil edebilir. Eğer üç yıl sonra vatandaşlığa geçmek istiyorsanız, şimdiden yoğun bir şekilde Almanca öğrenmeye başlamanızı öneririm.

Resmi kurumların başvuru yoğunluklarından dolayı zorlanmaları

Yeni düzenlemeler, özellikle de daha hızlı vatandaşlığa kabul imkanı ve çifte vatandaşlığın genel kabulü, başvuru sayısında önemli bir artışa yol açabilir. Bu durum işlem sürelerini daha da uzatabilir ve ilgili makamların kapasitesini zorlayarak vatandaşlığa kabul sürecinde gecikmelere yol açabilir. Bu nedenle ilk olarak üç yıl veya beş yıl sonra vatandaşlığa kabul gerçekçi görünmemektedir. Yasa henüz tam olarak yürürlüğe girmemiş olsa bile, şartları yerine getiriyorsanız, gerekli evraklarınızı şimdiden hazırlamanız, vatandaşlığa başvurma sürecinizi hızlandırmanız ve olası bekleme sürelerini azaltmanız açısından olumlu olabilir. Pasaportlar, oturma izinleri ve dil becerileriniz, geliriniz ve yaşam koşullarınıza ilişkin kanıtlar gibi tüm belgelerinizin eksiksiz ve doğru olduğundan emin olunmaktadır. Şunu da dikkate alınız lütfen: Bazı vatandaşlığa kabul makamları, yeni yasanın henüz yürürlüğe girmediği ve bu nedenle gereksinimlerinizin henüz karşılanmadığı gerekçesiyle çok erken yapılan başvuruları reddedebilir.

Vatandaşlığın geri alınması hususu

Alman vatandaşlığı bir kez verildikten sonra geri alınamaz bir hak değildir ve belirli koşullar altında 10 yıllık bir süre içinde iptal edilebilir. Özellikle, vatandaşlığa kabulün hile veya yalan beyan gibi hileli davranışlar nedeniyle verilmiş olması halinde iptal edilebilir. Son yasal değişiklikler bu düzenlemeyi genişletmektedir: Artık Alman devletinin temel ilkelerinden biri olan özgür demokratik temel düzene bağlılığa ilişkin yalan beyanlar da vatandaşlığın iptaline yol açabilecek.

Özet

Yeni Vatandaşlık Yasası, Almanya’nın açık ve kapsayıcı bir topluma doğru gelişiminde önemli bir adımı temsil etmektedir. Vatandaşlığa kabul sürelerinin kısaltılması, çoklu vatandaşlığın tanınması, Almanya’da doğan çocukların ve misafir işçi kuşağının özel olarak dikkate alınması, modern ve çeşitlilik içeren bir toplumun temel ihtiyaçlarını kapsamaktadır. Almanya’yı hayatlarının merkezi haline getiren insanların daha kapsamlı katılım ve entegrasyonunun önünü açmayı hedeflemektedir.

Yasanın olumlu yönüne ve getirdiği pek çok avantaja rağmen, potansiyel zorluklar ve dezavantajlar da göz ardı edilmemelidir. Yetkili makamların potansiyel aşırı yükü, vatandaşlığa geçiş sürelerine ilişkin yüksek beklentiler ve çoklu vatandaşlıkla ilgili sosyal sorunlar dikkatli bir planlama, açık iletişim ve proaktif çözümler gerektirmektedir.

Vatandaşlığa kabul yolunu seçmek isteyenler için iyi bilgilendirilmiş ve hazırlıklı olmak çok önemlidir. Erken başvuru, belgelerin dikkatli bir şekilde hazırlanması ve yeni düzenlemelerin tam olarak anlaşılması başarılı bir süreç için çok önemlidir. Sabırlı olmak ve mevcut destek hizmetlerinden yararlanmak önemlidir.

Genel olarak yeni Vatandaşlık Yasası, Almanya’nın çeşitliliği bir güç ve entegrasyonu birlikte yaşam için ortak bir yol olarak gören bir topluma olan inancını simgelemektedir. Gittikçe yaşlanan bir Almanya için zaten kaliteli göç almaktan başka bir çare de yoktu zaten.

Federal Almanya İçişleri Bakanı Nancy Faeser bu husustaki sözleriyle yazımıza noktayı koyuyoruz:

‚Vatandaşlığın kazanılması birçok alanda entegrasyonu teşvik eder ve hızlandırır. Bu adımı atan herkes ülkemizi, demokrasimizi ve değerlerimizi benimsediğini belgelemiş olur.‘

Kaynaklar:
Genel Almanya Vatandaşlığı Hakkında:

https://www.bamf.de/DE/Themen/Integration/ZugewanderteTeilnehmende/Einbuergerung/einbuergerung-node.html

https://www.integrationsbeauftragte.de/ib-de/ich-moechte-mehr-wissen-ueber/einbuergerung/wann-haben-sie-einen-anspruch-auf-eine-einbuergerung–1865120

Yeni Almanya Vatandaşlığı Hakkında:

https://www.bundestag.de/dokumente/textarchiv/2024/kw03-de-staatsangehoerigkeitsrecht-986286

https://www.bmi.bund.de/SharedDocs/kurzmeldungen/DE/2024/01/bt_staatsangehoerigkeit.html

https://migrando.de/blog/einbuergerung/das-neue-einbuergerungsgesetz-wurde-beschlossen/