TZOB Başkanı Bayraktar: Narenciye Üretimindeki Sorunlar ve Marketlerdeki Fiyat Değişimleri

Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, Ocak ayında üretici ile market arasındaki fiyat farklılıklarını, narenciye üretiminde yaşanan sorunları, girdi fiyatlarında yaşanan değişimleri ve aynı marka ürünlerin marketlerdeki fiyat değişimlerini yaptığı basın açıklamasında değerlendirdi. Şevket Gölük – BHA Ankara Ocak ayı üretici market fiyat değişimi “Ocak ayında üretici ve market arasındaki fiyat farkı...

{"id":86490,"news_id":15689957,"detail":"T\u00fcrkiye Ziraat Odalar\u0131 Birli\u011fi (TZOB) Genel Ba\u015fkan\u0131 \u015eemsi Bayraktar, Ocak ay\u0131nda \u00fcretici ile market aras\u0131ndaki fiyat farkl\u0131l\u0131klar\u0131n\u0131, narenciye \u00fcretiminde ya\u015fanan sorunlar\u0131, girdi fiyatlar\u0131nda ya\u015fanan de\u011fi\u015fimleri ve ayn\u0131 marka \u00fcr\u00fcnlerin marketlerdeki fiyat de\u011fi\u015fimlerini yapt\u0131\u011f\u0131 bas\u0131n a\u00e7\u0131klamas\u0131nda de\u011ferlendirdi.\n\u015eevket G\u00f6l\u00fck \u2013 BHA Ankara\n\n

Ocak ay\u0131 \u00fcretici market fiyat de\u011fi\u015fimi\n

\u201cOcak ay\u0131nda \u00fcretici ve market aras\u0131ndaki fiyat fark\u0131 en fazla y\u00fczde 404,2 ile portakalda g\u00f6r\u00fcld\u00fc\u201d diyen Bayraktar, a\u00e7\u0131klamas\u0131n\u0131 \u015f\u00f6yle s\u00fcrd\u00fcrd\u00fc;\n

\u201cPortakaldaki fiyat fark\u0131n\u0131 y\u00fczde 396,7 ile mandalina, y\u00fczde 385,2 ile limon, y\u00fczde 256,5 ile kuru so\u011fan takip etti.\n

Portakal ve mandalina 5 kat, limon 4,9 kat, kuru so\u011fan 3,6 kat fazlaya sat\u0131ld\u0131. \u00dcreticide 4 lira olan portakal 20 lira 17 kuru\u015fa, 5 lira 25 kuru\u015f olan mandalina 26 lira 8 kuru\u015fa, 3 lira 83 kuru\u015f olan limon 18 lira 58 kuru\u015fa, 5 lira 8 kuru\u015f olan kuru so\u011fan 18 lira 11 kuru\u015fa sat\u0131ld\u0131.\u201d\n

Market fiyatlar\u0131\n

\u201cOcak ay\u0131nda markette 42 \u00fcr\u00fcn\u00fcn 29\u2019unda fiyat art\u0131\u015f\u0131, 13\u2019\u00fcnde fiyat azal\u0131\u015f\u0131 g\u00f6r\u00fcld\u00fc. Ocak ay\u0131nda markette fiyat\u0131 en fazla artan \u00fcr\u00fcn y\u00fczde 34,7 ile ye\u015fil fasulye oldu. Ye\u015fil fasulyedeki art\u0131\u015f\u0131 y\u00fczde 29,8 ile salatal\u0131k, y\u00fczde 28,4 ile \u0131spanak, y\u00fczde 22,9 ile p\u0131rasa takip etti. \n

Markette fiyat\u0131 en \u00e7ok azalan \u00fcr\u00fcn ise y\u00fczde 20,7 ile kuru \u00fcz\u00fcm oldu. Kuru \u00fcz\u00fcmdeki fiyat d\u00fc\u015f\u00fc\u015f\u00fcn\u00fc y\u00fczde 10,8 ile f\u0131nd\u0131k, y\u00fczde 10 ile beyaz lahana, y\u00fczde 9,1 ile maydanoz izledi.\u201d\n

\u00dcretici fiyatlar\u0131\n

\u201cOcak ay\u0131nda \u00fcreticide 34 \u00fcr\u00fcn\u00fcn\u00fcn 24\u2019\u00fcnde fiyat art\u0131\u015f\u0131 olurken, 2\u2019sinde fiyat d\u00fc\u015f\u00fc\u015f\u00fc g\u00f6r\u00fcld\u00fc. 8 \u00fcr\u00fcnde ise fiyat de\u011fi\u015fimi olmad\u0131. \n

\u00dcretici fiyatlar\u0131nda kuru fasulye, nohut, k\u0131rm\u0131z\u0131 mercimek, ye\u015fil mercimek, pirin\u00e7, kuru \u00fcz\u00fcm, kuru incir, Antep f\u0131st\u0131\u011f\u0131nda fiyat de\u011fi\u015fimi ya\u015fanmad\u0131. \n

\u00dcreticide en \u00e7ok fiyat d\u00fc\u015f\u00fc\u015f\u00fc y\u00fczde 27,3 ile portakalda g\u00f6r\u00fcld\u00fc. Portakaldaki fiyat d\u00fc\u015f\u00fc\u015f\u00fcn\u00fc y\u00fczde 10,8 ile yumurta izledi. \n

\u00dcreticide en fazla fiyat art\u0131\u015f\u0131 y\u00fczde 56,9 ile ye\u015fil so\u011fanda g\u00f6r\u00fcld\u00fc. Ye\u015fil so\u011fandaki fiyat art\u0131\u015f\u0131n\u0131 y\u00fczde 53,4 ile salatal\u0131k, y\u00fczde 53,1 ile marul, y\u00fczde 47,6 ile patl\u0131can takip etti.\n

Ocak ay\u0131nda fiyat\u0131 en fazla artan \u00fcr\u00fcn markette domates, \u00fcreticide ye\u015fil so\u011fan olurken, fiyat\u0131 en fazla d\u00fc\u015fen \u00fcr\u00fcn markette kuru \u00fcz\u00fcm, \u00fcreticide portakal oldu.\u201d \n

\u201cNarenciye \u00fcreticilerinin sorunlar\u0131 devam ediyor\u201d\n

\u201cPortakalda rekoltenin fazla olmas\u0131 ve yeterli talebin olmamas\u0131, fiyatlar\u0131n d\u00fc\u015fmesine neden oldu. \n

\u00dcretimin fazla oldu\u011fu narenciyede bu \u00fcretim sezonunda sorunlar bitmiyor. Erkenci limon hasad\u0131nda ya\u015fanan pazarlama sorunu hasat olgunlu\u011funa gelen mandalina, portakal ve di\u011fer \u00fcr\u00fcnlerde de devam ediyor. Artan \u00fcretime kar\u015f\u0131l\u0131k beklenen talebin de yeterli olmamas\u0131 ile \u00fcr\u00fcnler dal\u0131nda kald\u0131. \n

Narenciye \u00fcreticileri bu y\u0131l emeklerinin kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131n\u0131 alamad\u0131. Baz\u0131 \u00fcreticiler a\u011fa\u00e7lar\u0131n\u0131 kesmeye devam ediyor. Pazar bulamayan \u00e7o\u011fu \u00fcretici i\u015f\u00e7ilik maliyetlerini kar\u015f\u0131layam\u0131yor, \u00fcr\u00fcnlerini toplatam\u0131yor. \n

Bu mevsimde yerlere d\u00f6k\u00fclen mandalina, portakal ile topra\u011f\u0131n turuncu renkle kapland\u0131\u011f\u0131 bah\u00e7eleri g\u00f6r\u00fcr olduk. \n

\u0130hracat\u00e7\u0131ya verilen destek \u00e7ift\u00e7iye yans\u0131mad\u0131. \u00c7ift\u00e7iler halen i\u015f\u00e7ilik giderlerine ve \u00fcr\u00fcn fiyatlar\u0131na destek bekliyor, a\u011fa\u00e7ta kalan \u00fcr\u00fcnlerin sat\u0131lmas\u0131 i\u00e7in \u00e7\u00f6z\u00fcm talep ediyor. Narenciye \u00fcreticisi alan bazl\u0131 desteklenmelidir. \n

Dalda bekleyen \u00fcr\u00fcnler devlet, belediye ve benzeri kurulu\u015flar taraf\u0131ndan \u00fcreticiden al\u0131n\u0131p, halka da\u011f\u0131t\u0131lmal\u0131d\u0131r.\n

Bir \u00fcretim sezonu emek verdi\u011fi \u00fcr\u00fcnlerden yeterli gelir elde edemeyen \u00fcreticilerin kredi bor\u00e7lar\u0131 faizsiz ertelenmelidir. Narenciye \u00fcreticilerine kulland\u0131r\u0131lacak faizsiz kredilerde limitler art\u0131r\u0131lmal\u0131, kredi masraflar\u0131 al\u0131nmamal\u0131d\u0131r.\n

2023 y\u0131l\u0131 portakal ihracat\u0131 bir \u00f6nceki y\u0131la g\u00f6re y\u00fczde 32,5 azalarak 213 bin 427 ton olarak ger\u00e7ekle\u015ftir. Ayn\u0131 d\u00f6nemde limon ihracat\u0131 y\u00fczde 11 artarak 658 bin 849 tona, mandalina ihracat\u0131 ise y\u00fczde 13,3 oran\u0131nda artarak 927 bin 940 tona ula\u015ft\u0131. Bu y\u0131l artan \u00fcretime kar\u015f\u0131 yeterli ihracat da yap\u0131lamad\u0131. Narenciye ihracat\u0131n\u0131n art\u0131r\u0131lmas\u0131 i\u00e7in yeni pazarlar olu\u015fturulmal\u0131, daha fazla ihracat yap\u0131lmas\u0131 sa\u011flanmal\u0131d\u0131r.\u201d\n

\u00dcretici fiyat de\u011fi\u015fiminin nedenleri\n

\u201cKuru so\u011fanda her ne kadar son bir ayda y\u00fczde 17,9 oran\u0131nda art\u0131\u015f g\u00f6r\u00fclse de, bu sezon olu\u015fan fiyatlar ge\u00e7en y\u0131l\u0131n ayn\u0131 ay\u0131nda 7 lira 6 kuru\u015f olan fiyat\u0131n gerisinde kald\u0131. Bu \u00fcretim sezonuna maliyetin alt\u0131nda fiyatla ba\u015flayan \u00fcreticiler halen sab\u0131rla piyasan\u0131n canlanmas\u0131n\u0131, fiyat\u0131n y\u00fckselmesini bekliyor. \n

Bu y\u0131l ki rekolte fazlas\u0131 ve ihracat\u0131n s\u0131n\u0131rl\u0131 a\u00e7\u0131lmas\u0131 kuru so\u011fan \u00fcreticisini ma\u011fdur etti. \u00c7ift\u00e7ilerimiz Tar\u0131m Kredi Kooperatifleri ve Toprak Mahsulleri Ofisi\u2019nin devreye girerek, \u00e7ift\u00e7iden al\u0131m yapmas\u0131n\u0131 bekliyor.\n

Yumurtadaki fiyat d\u00fc\u015f\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcn sebebi arz ve talepteki de\u011fi\u015fimden kaynakland\u0131.\n

Ye\u015fil so\u011fan, salatal\u0131k, marul ve patl\u0131canda ise arzdaki azalma \u00fcr\u00fcn fiyatlar\u0131n\u0131n artmas\u0131na neden oldu.\u201d\n

Ocak ay\u0131 ve y\u0131ll\u0131k girdi fiyatlar\u0131nda ya\u015fanan de\u011fi\u015fimler\n

\u201cZiraat Odalar\u0131m\u0131z arac\u0131l\u0131\u011f\u0131yla girdi piyasalar\u0131ndan ald\u0131\u011f\u0131m\u0131z fiyat verilerine g\u00f6re ocak ay\u0131nda, aral\u0131k ay\u0131na g\u00f6re, amonyum nitrat g\u00fcbresi y\u00fczde 12,1, amonyum s\u00fclfat g\u00fcbresi y\u00fczde 7, \u00fcre g\u00fcbresi y\u00fczde 4,5, DAP g\u00fcbresi y\u00fczde 0,4 oran\u0131nda artt\u0131. 20.20.0 kompoze g\u00fcbresinin fiyat\u0131 ise y\u00fczde 2,2 oran\u0131nda d\u00fc\u015ft\u00fc.\n

Ge\u00e7en y\u0131l\u0131n Ocak ay\u0131na g\u00f6re son bir y\u0131lda DAP g\u00fcbresi y\u00fczde 25,3, amonyum nitrat g\u00fcbresi y\u00fczde 22,1, amonyum s\u00fclfat g\u00fcbresi y\u00fczde 21,8, \u00fcre g\u00fcbresi y\u00fczde 16,9, 20.20.0 kompoze g\u00fcbresi y\u00fczde 15,7 oran\u0131nda artt\u0131. \n

S\u00fct yemi ocak ay\u0131nda aral\u0131k ay\u0131na g\u00f6re y\u00fczde 4,7, besi yemi y\u00fczde 4,6, son bir y\u0131lda s\u00fct yemi y\u00fczde 43,3, besi yemi ise y\u00fczde 41 oran\u0131nda artt\u0131.\n

Elektrik fiyatlar\u0131 son bir y\u0131lda y\u00fczde 2,11 oran\u0131nda artt\u0131. \u0130la\u00e7 fiyatlar\u0131 ayl\u0131k y\u00fczde 3,18, y\u0131ll\u0131k y\u00fczde 16,7 oran\u0131nda artt\u0131. \n

Ocak ay\u0131nda girdilerde ayl\u0131k ve y\u0131ll\u0131k de\u011fi\u015fimde en fazla fiyat art\u0131\u015f\u0131 mazotta g\u00f6r\u00fcld\u00fc. Mazot fiyat\u0131 ayl\u0131k olarak y\u00fczde 12,2 artarken, son bir y\u0131lda y\u00fczde 78,6 oran\u0131nda artt\u0131. En \u00f6nemli girdilerden olan mazot toprak haz\u0131rl\u0131\u011f\u0131ndan, ekim, g\u00fcbreleme, ila\u00e7lama ve hasada kadar \u00fcretimin her a\u015famas\u0131nda kullan\u0131l\u0131yor. Mazot fiyatlar\u0131ndaki de\u011fi\u015fim do\u011frudan \u00fcreticilerimizi ilgilendiriyor. \n

\u00dcreticilerimiz artan mazot fiyatlar\u0131 kar\u015f\u0131s\u0131nda bahar aylar\u0131nda kullanmas\u0131 gereken mazotu nas\u0131l alaca\u011f\u0131n\u0131 bug\u00fcnden d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcr hale geldi. \n

Tar\u0131m ve \u00e7ift\u00e7ilerimiz i\u00e7in mazot zorunlu bir \u00fcretim arac\u0131d\u0131r, t\u00fcketim maddesi de\u011fildir. Bu nedenle \u00f6zel t\u00fcketim olarak d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fclmemeli ve vergi de konulmamal\u0131d\u0131r. \n

Ayr\u0131ca artan fiyatlar\u0131n \u00fcretim maliyetlerini etkilememesi, \u00fcretimde s\u00fcrd\u00fcr\u00fclebilirli\u011fin sa\u011flanmas\u0131 i\u00e7in mazot deste\u011fi art\u0131r\u0131lmal\u0131 ve desteklerin \u00f6deme tarihi \u00f6ne \u00e7ekilmelidir.\u201d\n

Ayn\u0131 marka \u00fcr\u00fcnlerin marketlerde fiyat de\u011fi\u015fimi\n

\u201cY\u00fcksek maliyetle yap\u0131lan tar\u0131msal \u00fcretim bir taraftan tar\u0131m \u00fcr\u00fcnlerinde fiyat art\u0131\u015f\u0131na neden olurken di\u011fer taraftan artan enflasyonla t\u00fcketicinin al\u0131m g\u00fcc\u00fcn\u00fc azalt\u0131yor. \n

\u00dclkemizin i\u00e7inde bulundu\u011fu ekonomik \u015fartlar nedeniyle \u00fcr\u00fcn fiyatlar\u0131 marketlerde \u00e7ok s\u0131k de\u011fi\u015fiyor. Maliyetler sebep g\u00f6sterilerek ayn\u0131 \u00fcr\u00fcn yan yana iki markette farkl\u0131 fiyata sat\u0131ld\u0131\u011f\u0131 gibi ayn\u0131 marketin farkl\u0131 \u015fubelerinde bile farkl\u0131 fiyatlara sat\u0131l\u0131yor.\n

Birli\u011fimizce Ankara\u2019da halk\u0131m\u0131z\u0131n temel t\u00fcketim maddeleri aras\u0131ndan se\u00e7ilen 6 \u00fcr\u00fcn\u00fcn ayn\u0131 marka ve miktarlar\u0131n\u0131n 6 farkl\u0131 marketteki fiyatlar\u0131na y\u00f6nelik \u00e7al\u0131\u015fma yap\u0131ld\u0131. Yapt\u0131\u011f\u0131m\u0131z \u00e7al\u0131\u015fma sonucunda \u00fcr\u00fcnlerin belirli markalar taraf\u0131ndan paketlenmi\u015f fiyat\u0131 marketten markete olduk\u00e7a de\u011fi\u015fkenlik g\u00f6sterdi\u011fi g\u00f6r\u00fcld\u00fc.\n

Ayn\u0131 markan\u0131n ayn\u0131 gramajda farkl\u0131 marketlerdeki fiyatlar\u0131 de\u011ferlendirildi\u011finde s\u00fct\u00fcn y\u00fczde 32, beyaz peynirin y\u00fczde 27, zeytinya\u011f\u0131n\u0131n y\u00fczde 24,7, kuru fasulyenin y\u00fczde 18,4, \u015fekerin y\u00fczde 17,9, k\u0131rm\u0131z\u0131 mercime\u011fin y\u00fczde 17,2 oranlarda de\u011fi\u015fimleri oldu\u011fu g\u00f6r\u00fcl\u00fcyor.\n

1 litre s\u00fct\u00fcn paketlenmi\u015f X markas\u0131n\u0131n fiyat\u0131, F markette 29 bu\u00e7uk lira iken, B markette 29 lira 90 kuru\u015f, D ve E markette 29 lira 95 kuru\u015f, A markette ise 37 lira 5 kuru\u015f, C markette 38 lira 95 kuru\u015ftur. S\u00fct\u00fcn ayn\u0131 markan\u0131n farkl\u0131 marketlerdeki fiyat\u0131, y\u00fczde 32 oran\u0131na kadar de\u011fi\u015fiyor.\n

900 gram beyaz peynirin paketlenmi\u015f X markas\u0131n\u0131n fiyat\u0131, E ve F markette 125 lira 90 kuru\u015f iken, D markette 125 lira 95 kuru\u015f, C markette ise 159 lira 95 kuru\u015ftur. Peynirde ayn\u0131 markan\u0131n farkl\u0131 marketlerdeki fiyat\u0131, y\u00fczde 27 orana kadar de\u011fi\u015febiliyor.\n

1 litre zeytinya\u011f\u0131n\u0131n paketlenmi\u015f X markas\u0131n\u0131n fiyat\u0131, F markette 319 lira 90 kuru\u015f iken, B markette 329 lira 90 kuru\u015f, C markette 394 lira 90 kuru\u015f, A markette ise 398 lira 90 kuru\u015ftur. Zeytinya\u011f\u0131n\u0131n ayn\u0131 markan\u0131n farkl\u0131 marketlerdeki fiyat\u0131, y\u00fczde 24,7 oran\u0131na kadar de\u011fi\u015fiyor.\n

1 kilogram Dermason \u00e7e\u015fidi kuru fasulyenin paketlenmi\u015f X markas\u0131n\u0131n fiyat\u0131, E markette 75 lira 90 kuru\u015f iken, D markette 79 lira 90 kuru\u015f ve A markette 89 lira 90 kuru\u015ftur. Kuru fasulyede ayn\u0131 markan\u0131n farkl\u0131 marketlerdeki fiyat\u0131, y\u00fczde 18,4 oran\u0131na kadar de\u011fi\u015fiyor.\n

1 kilogram toz \u015fekerin paketlenmi\u015f X markas\u0131n\u0131n fiyat\u0131, D markette 27 lira 90 kuru\u015f iken, B ve F markette 29 lira 90 kuru\u015f, C markette ise 32 lira 90 kuru\u015ftur. \u015eekerin ayn\u0131 markan\u0131n farkl\u0131 marketlerdeki fiyat\u0131, y\u00fczde 17,9 oran\u0131na kadar de\u011fi\u015fiyor.\n

1 kilogram k\u0131rm\u0131z\u0131 mercime\u011fin paketlenmi\u015f X markas\u0131n\u0131n fiyat\u0131, A markette 40 lira iken, D markette 45 lira 90 kuru\u015fa, E markette 46 lira 90 kuru\u015ftur. K\u0131rm\u0131z\u0131 mercime\u011fin ayn\u0131 markan\u0131n farkl\u0131 marketlerdeki fiyat\u0131, y\u00fczde 17,2 oran\u0131na kadar de\u011fi\u015fiyor.\n

Son y\u0131llarda artan \u00fcretim maliyetleriyle ger\u00e7ekle\u015ftirilen \u00fcretimde zaman zaman bekledi\u011fi geliri elde edemeyen \u00fcreticilerimiz \u00fcretmekten ka\u00e7\u0131n\u0131rken, tar\u0131msal \u00fcr\u00fcnlerin marketlerde birbirinden farkl\u0131 y\u00fcksek fiyatlara sat\u0131lmas\u0131 kabul edilir de\u011fildir. \n

G\u0131dada \u00fcr\u00fcn fiyatlar\u0131n\u0131n h\u0131zl\u0131 de\u011fi\u015fiminin ya\u015fand\u0131\u011f\u0131 bu d\u00f6nemde, t\u00fcketicilerimizin yeterli ve g\u00fcvenilir g\u0131daya uygun fiyatla eri\u015febilmesi hepimizin dile\u011fidir. \n

Normal fiyatlar\u0131n bile t\u00fcketicilerimizi zorlad\u0131\u011f\u0131n\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcnd\u00fc\u011f\u00fcm\u00fczde, 6 \u00fcr\u00fcnde yap\u0131lan \u00e7al\u0131\u015fmada sadece s\u00fctte marketler aras\u0131 fiyat fark\u0131n\u0131n y\u00fczde 32 oran\u0131nda olmas\u0131 uygulanan y\u00fcksek fiyatlar\u0131n g\u00f6stergesidir. Kald\u0131 ki t\u00fcketicilerin artan fiyatlara dayanma g\u00fcc\u00fcn\u00fcn kalmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 da g\u00f6r\u00fcyoruz. \n

T\u00fcketiciler y\u00fcksek fiyattan \u00fcr\u00fcn satt\u0131\u011f\u0131n\u0131 tespit ettikleri marketlerden al\u0131\u015fveri\u015f yapmaktan ka\u00e7\u0131nmal\u0131d\u0131r. T\u00fcketicilerin marketler aras\u0131ndaki de\u011fi\u015fen fiyatlar\u0131 g\u00f6z \u00f6n\u00fcnde bulundurmalar\u0131 ve al\u0131\u015fveri\u015flerinde fiyat ara\u015ft\u0131rmas\u0131 yapmalar\u0131 \u00f6nemlidir. \n

Ya\u015fanan y\u00fcksek fiyat fark\u0131n\u0131n \u00f6n\u00fcne ge\u00e7mek amac\u0131yla tavan fiyat uygulamas\u0131 bir an \u00f6nce hayata ge\u00e7irilmelidir. Y\u00fcksek fiyat konusunda yap\u0131lan denetimlerin say\u0131s\u0131 artt\u0131r\u0131lmal\u0131, halk\u0131m\u0131zda kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131klar\u0131 y\u00fcksek fiyatlar\u0131 gerekli mercilere \u015fik\u00e2yet etmelidir.\u201d\n","created_at":"2024-02-02T12:19:07.000000Z","updated_at":"2024-02-02T12:19:07.000000Z"}