Hazine ve Maliye Bakan\u0131 Mehmet \u015eim\u015fek, \"Enflasyonu d\u00fc\u015f\u00fcrmede kararl\u0131y\u0131z, enflasyon d\u00fc\u015f\u00fcyor. 2022 y\u0131l\u0131 sonunda y\u00fczde 64 civar\u0131yd\u0131, 2023\u2019te y\u00fczde 65 civar\u0131, muhtemelen y\u0131l\u0131 y\u00fczde 44-45 aral\u0131\u011f\u0131nda kapataca\u011f\u0131z\" dedi.
Ekonomi Koordinasyon Kurulu, Cumhurba\u015fkan\u0131 Yard\u0131mc\u0131s\u0131 Cevdet Y\u0131lmaz ba\u015fkanl\u0131\u011f\u0131nda \u015eanl\u0131urfa'da ger\u00e7ekle\u015ftirildi.
Hazine ve Maliye Bakan\u0131 Mehmet \u015eim\u015fek, \u015eanl\u0131urfa'da gazetecilerin g\u00fcndeme dair sorular\u0131n\u0131 cevaplad\u0131.
\"Bir kere her \u015feyden \u00f6nce enflasyonu d\u00fc\u015f\u00fcrmede kararl\u0131y\u0131z, enflasyon d\u00fc\u015f\u00fcyor. 2022 y\u0131l\u0131 sonunda y\u00fczde 64 civar\u0131yd\u0131, 2023\u2019te y\u00fczde 65 civar\u0131, muhtemelen y\u0131l\u0131 y\u00fczde 44-45 aral\u0131\u011f\u0131nda kapataca\u011f\u0131z diye Merkez Bankam\u0131z\u0131n bir tahmini var, dolay\u0131s\u0131yla enflasyon d\u00fc\u015f\u00fcyor, 2025 y\u0131l\u0131nda da enflasyon 4 sebepten dolay\u0131 d\u00fc\u015fmeye devam edecek.
Birincisi, tabi ki para politikas\u0131 gecikmeli etkide buluyor, para politikas\u0131n\u0131n dezenflasyonist s\u00fcrece katk\u0131 vermesi bundan sonraki s\u00fcre\u00e7te de devam edecek, gecikmeli etki 18 ay boyunca s\u00f6z konusu olacak.
\u0130kinci olarak, 2025 y\u0131l\u0131nda biz b\u00fct\u00e7e a\u00e7\u0131\u011f\u0131n\u0131 yakla\u015f\u0131k y\u00fczde 5 civar\u0131ndan y\u00fczde 3 civar\u0131na d\u00fc\u015f\u00fcrmeyi hedefliyoruz, dolay\u0131s\u0131yla b\u00fct\u00e7e a\u00e7\u0131\u011f\u0131ndaki azalman\u0131n dezenflasyonist etkisi de \u00e7ok net bir \u015fekilde g\u00f6r\u00fclecek.\"\"2025\u2019te de benzer yakla\u015f\u0131m i\u00e7inde olaca\u011f\u0131z\"
\"\u00dc\u00e7\u00fcnc\u00fc olarak, tabi y\u00f6netilen y\u00f6nlendirilen fiyatlar konusunda da asl\u0131nda maksimum hassasiyeti g\u00f6steriyoruz. \u00d6rne\u011fin 2024 y\u0131l\u0131nda do\u011fal gaz, elektrik fiyat art\u0131\u015flar\u0131 y\u00fczde 38 civar\u0131 oldu, yani Merkez Bankas\u0131\u2019n\u0131n orijinal hedefine paralel gitti, 2025\u2019te de benzer yakla\u015f\u0131m i\u00e7inde olaca\u011f\u0131z.
Burada \u00f6nemli olan birka\u00e7 fakt\u00f6r var, yani elektrik ve do\u011fal gaz\u0131 bir kenara b\u0131rakacak olursak, akaryak\u0131t \u00d6TV\u2019si ve t\u00fct\u00fcn \u00fcr\u00fcnlerinin \u00d6TV\u2019si, bu iki konuda da enflasyon hedefini tehlikeye atmayacak bir yakla\u015f\u0131m i\u00e7erisinde olaca\u011f\u0131z. Zaten yurt i\u00e7i \u00dcFE kadar, daha do\u011frusu son 6 ayl\u0131k yurt i\u00e7i \u00dcFE oran\u0131nda normal \u015fartlar alt\u0131nda \u00d6TV\u2019de bir art\u0131\u015f s\u00f6z konusu olacakken, ki bu oran olduk\u00e7a d\u00fc\u015f\u00fck, yani enflasyon y\u0131lsonu a\u00e7\u0131klanmad\u0131\u011f\u0131 i\u00e7in tam bir rakam vermem do\u011fru olmaz, ama g\u00f6receksiniz ki 2025 enflasyonu tehlikeye atmayacak \u015fekilde olacak.
Burada belki akaryak\u0131tta bir de\u011ferlendirmeye gidebiliriz, yani s\u0131n\u0131rlama anlam\u0131nda, yeniden de\u011ferleme oran\u0131yla artan di\u011fer bir\u00e7ok har\u00e7 ve \u00fccret zaten enflasyon sepetinde yok, \u00e7\u00fcnk\u00fc pasaport s\u00fcrekli ald\u0131\u011f\u0131n\u0131z bir \u015fey de\u011fil, kimlik s\u00fcrekli ald\u0131\u011f\u0131n\u0131z bir \u015fey de\u011fil, onlar o nedenle hane halk\u0131n\u0131n ihtiyaca binaen d\u00f6nemsel olarak ald\u0131\u011f\u0131 hizmetler kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131nda verilen hizmetler.
Dolay\u0131s\u0131yla burada \u00f6n\u00fcm\u00fczde enerji fiyat ayarlamalar\u0131 \u00e7ok kritik. Y\u00f6netilen y\u00f6nlendirilen fiyatlarda, akaryak\u0131t \u00d6TV\u2019si \u00f6nemli, bir de t\u00fct\u00fcn \u00fcr\u00fcnlerindeki \u00d6TV, di\u011ferlerinin enflasyon \u00fczerindeki etkisi olmad\u0131\u011f\u0131 veya \u00e7ok s\u0131n\u0131rl\u0131 oldu\u011fu i\u00e7in onlar\u0131 ayr\u0131 bir \u00e7er\u00e7evede de\u011ferlendiriyoruz. B\u00fct\u00e7ede gelir aya\u011f\u0131 perspektifiyle bak\u0131yoruz, ama di\u011fer y\u00f6netilen y\u00f6nlendirilen fiyatlarda Merkez Bankas\u0131\u2019n\u0131n 2025 hedefini ciddi bir \u015fekilde dikkate alaca\u011f\u0131z.\"\"Sosyal konut arz\u0131n\u0131n art\u0131r\u0131lmas\u0131 arz y\u00f6nl\u00fc politikalar\u0131n \u00f6nemli bir birle\u015feni\"
\"Tabi bir de esas sorulan soru \u015fuydu: Reformlar. Burada asl\u0131da kastedilen arz y\u00f6nl\u00fc dezenflasyon politikas\u0131. Orada az \u00f6nce de\u011ferli bakanlar\u0131m\u0131z da de\u011findiler, bizim \u00f6nceli\u011fimiz tabi ki g\u0131da arz\u0131n\u0131 art\u0131rmak, o nedenle de Tar\u0131m Bakanl\u0131\u011f\u0131m\u0131z\u0131n sulama, toplula\u015ft\u0131rma, g\u0131da lojisti\u011fi, g\u0131da ihtisas b\u00f6lgelerinin kurulmas\u0131 gibi hususlarda biz \u00e7ok g\u00fc\u00e7l\u00fc bir \u015fekilde destek vermeye devam edece\u011fiz.
Yani b\u00fct\u00e7ede g\u0131da arz\u0131n\u0131 \u00f6nceliklendirece\u011fiz, bu arz y\u00f6nl\u00fc dezenflasyon i\u00e7in \u00f6nemli bir ad\u0131m.
\u0130kinci olarak, tabi sosyal konut, \u00e7\u00fcnk\u00fc kiralar \u015fu anda \u00f6nemli bir tabi ki husus ve sosyal konut arz\u0131n\u0131n art\u0131r\u0131lmas\u0131 da yine bizim arz y\u00f6nl\u00fc politikalar\u0131n \u00f6nemli bir birle\u015feni.
Enerjide d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fcm tabi ki de\u011finildi, o da \u00e7ok kritik, \u00e7\u00fcnk\u00fc cari a\u00e7\u0131k \u00fczerinden dolayl\u0131 olarak dezenflasyonu destekleyecek. Son 21 y\u0131la bakt\u0131\u011f\u0131n\u0131z zaman, T\u00fcrkiye\u2019nin enerji ithalat\u0131 T\u00fcrkiye\u2019nin cari a\u00e7\u0131\u011f\u0131n\u0131n 1,5 kat\u0131, yani 948 milyar dolar, dolay\u0131s\u0131yla burada Enerji Bakanl\u0131\u011f\u0131m\u0131z\u0131n yapt\u0131\u011f\u0131 g\u00fczel \u00e7al\u0131\u015fmalar sayesinde enerjide d\u0131\u015fa ba\u011f\u0131ml\u0131l\u0131k azald\u0131k\u00e7a cari a\u00e7\u0131k \u00fczerinden, kur \u00fczerinden enflasyonist bask\u0131lar da daha y\u00f6netilebilir olacak.\"\"Rekabetin oldu\u011fu ortamda verimlilik vard\u0131r\"
\"Yani hem g\u0131da arz\u0131, hem enerji arz\u0131, hem sosyal konut arz\u0131, dolay\u0131s\u0131yla b\u00fct\u00fcn bunlar etkili olacak. Yine Sanayi Teknoloji Bakanl\u0131\u011f\u0131m\u0131z\u0131n ald\u0131\u011f\u0131 \u00e7ok \u00f6nemli inisiyatifler var, \u00f6zellikle \u00fcretimin art\u0131r\u0131lmas\u0131na y\u00f6nelik, yat\u0131r\u0131mlar\u0131n art\u0131r\u0131lmas\u0131na y\u00f6nelik, cari a\u00e7\u0131\u011f\u0131n azalt\u0131lmas\u0131na y\u00f6nelik, b\u00fct\u00fcn bunlar as\u0131nda orta-uzun vade dezenflasyonu destekliyor, o nedenle zaten YTAK \u00fczerinden bu alanlar destekleniyor.
Ama en kritik alanlardan bir tanesi tabi ki hi\u00e7bir sekt\u00f6rde bir konsantrasyona izin vermemek, yani halk diliyle tekelle\u015fmeye sekt\u00f6rel veya \u00fcr\u00fcn baz\u0131nda izin verilmemesi. Burada en kritik konu, b\u00fct\u00fcn \u00fcr\u00fcnlerde, sekt\u00f6rlerde piyasaya giri\u015fin-\u00e7\u0131k\u0131\u015f\u0131n kolayla\u015ft\u0131r\u0131lmas\u0131, k\u00fcresel entegrasyonun g\u00fc\u00e7l\u00fc bir \u015fekilde devam ettirilmesi. \u00c7\u00fcnk\u00fc rekabetin oldu\u011fu ortamda verimlilik vard\u0131r, inovasyon vard\u0131r, o da tabi ki dezenflasyonisttir.
O nedenle Avrupa Birli\u011fi\u2019yle G\u00fcmr\u00fck Birli\u011fi\u2019nin g\u00fcncellenmesi de\u011ferlidir, oraya \u00f6zellikle tar\u0131m\u0131n, i\u015fte hizmetlerin, kamu al\u0131mlar\u0131n\u0131n eklenmesi \u00f6nemlidir. Kamu al\u0131mlar\u0131 demi\u015fken, kamu ihale reformu da bu ba\u011flamda \u00f6nemli bir reformdur. Dolay\u0131s\u0131yla biz k\u00fcresel entegrasyonu da asl\u0131nda bir anlamda dezenflasyonist s\u00fcrecin bir par\u00e7as\u0131 olarak g\u00f6r\u00fcyoruz.\"\"KKM'de \u00e7\u0131k\u0131\u015f s\u00fcreci devam edecek\"
\"B\u00fct\u00fcn bu \u00e7er\u00e7evede bakt\u0131\u011f\u0131m\u0131z zaman, az \u00f6nce de s\u00f6yledim, para politikas\u0131n\u0131n gecikmeli etkisi, \u00f6zellikle maliye politikas\u0131ndaki 2025\u2019e ili\u015fkin \u00f6ng\u00f6r\u00fclerimiz, y\u00f6netilen, y\u00f6nlendirilen fiyatlar ve yap\u0131sal d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fcm, yap\u0131sal reformlar dezenflasyonu kal\u0131c\u0131 olarak destekleyecek, dolay\u0131s\u0131yla bizim o konuda bir teredd\u00fcd\u00fcm\u00fcz yok.
Merkez Bankas\u0131, dezenflasyon i\u00e7in para politikas\u0131nda gerekli \u00e7er\u00e7eveyi arkada\u015flar olu\u015fturdular ve bu \u00e7er\u00e7eve g\u00fc\u00e7l\u00fc bir \u015fekilde tabi ki devam edecek.
KKM konusuna gelince, bizim i\u00e7in tabi ki bir hedef, ama biz daha \u00f6nce de s\u00f6yledik, piyasalarda herhangi bir oynakl\u0131\u011fa, herhangi bir, yani piyasalar\u0131 tabiri caizse bozmadan \u00e7\u0131k\u0131\u015f s\u00fcreci devam edecek.
\u015eu ana kadar bu s\u00fcre\u00e7 \u00e7ok iyi y\u00f6netildi, yani ge\u00e7en sene A\u011fustos ay\u0131nda 144 milyar dolarla zirveye \u00e7\u0131kan KKM bakiyesi \u015fu anda 30-35 milyar dolar aral\u0131\u011f\u0131na inmi\u015f durumda, bunun yakla\u015f\u0131k 3\u2019te biri t\u00fczel ki\u015filere ait, geriye kalan\u0131 \u015fah\u0131slara ait mevduatlardan olu\u015fuyor.
Biz zaten t\u00fczel ki\u015filerin Kurumlar Vergisi istisnas\u0131n\u0131 kald\u0131rm\u0131\u015ft\u0131k, daha az cazip hale getirdik. Bireylere ili\u015fkin de stopaj getirdik, dolay\u0131s\u0131yla \u00f6n\u00fcm\u00fczdeki d\u00f6nemde KKM\u2019yi daha da az cazip hale getirecek ad\u0131mlar\u0131 atmaya devam edece\u011fiz. Nitekim Merkez Bankam\u0131z zaten yak\u0131n d\u00f6nemde bir-iki d\u00fczenleme yapt\u0131 o \u00e7er\u00e7evede.\"\"Finansmana eri\u015fim b\u00fct\u00fcn kesimler i\u00e7in daha da iyile\u015fecek\"
\"Onun d\u0131\u015f\u0131nda kredilere ili\u015fkin bir soru vard\u0131. Tabi biz tar\u0131m, ihracat, yat\u0131r\u0131m, esnaf gibi alanlarda bir kredi s\u0131n\u0131rlamam\u0131z yok, hatta bu alanlarda bizim b\u00fct\u00e7e \u00fczerinden faiz s\u00fcbvansiyonumuz var. Dolay\u0131s\u0131yla bak\u0131n ihracatta reeskont kredisi veriyoruz, b\u00f6yle az bir rakam falan da de\u011fil, son 1 y\u0131l i\u00e7erisinde 531 milyar liral\u0131k reeskont kredisinden bahsediyoruz.
Oradaki di\u011fer destekler ve kalemleri de hesaba katt\u0131\u011f\u0131m\u0131zda ilave 150-160 milyar lira daha s\u00f6z konusu. Yine \u00e7ift\u00e7imize gelecek sene i\u00e7in faiz s\u00fcbvansiyonu olarak 160 milyar lira destek verece\u011fiz, benzer \u015fekilde esnaf\u0131m\u0131za, yani esnaflar\u0131m\u0131z\u0131n kulland\u0131\u011f\u0131 kredilerin faizinin y\u00fczde 50\u2019sini devlet olarak kar\u015f\u0131lamaya devam edece\u011fiz.
Dolay\u0131s\u0131yla g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fcn\u00fcz gibi tar\u0131mda, ihracatta, esnaf kredilerinde zaten biz s\u00fcbvansiyon sa\u011fl\u0131yoruz. Yat\u0131r\u0131mlarda da YTAK \u00fczerinden, bir de verilen te\u015fviklerdeki faiz deste\u011fi \u00fczerinden yat\u0131r\u0131mlara da ciddi bir faiz deste\u011fimiz var, yeni te\u015fvik sistemiyle de bu \u00e7ok daha net bir \u015fekilde ortaya konulacak. Ama biz t\u00fcketici kredilerini s\u00fcbvanse etmiyoruz, etmeyece\u011fiz.
Enflasyon d\u00fc\u015f\u00fcyor, dolay\u0131s\u0131yla \u00f6n\u00fcm\u00fczdeki d\u00f6nemde muhtemelen finansmana eri\u015fim b\u00fct\u00fcn kesimler i\u00e7in daha da iyile\u015fecek, ko\u015fullar daha elveri\u015fli hale gelecek. Nitekim k\u00fcresel ko\u015fullar da daha destekleyici hale geliyor. Anlad\u0131\u011f\u0131m kadar\u0131yla bana gelen sorular bunlard\u0131.\"","created_at":"2024-12-30T16:39:48.000000Z","updated_at":"2024-12-30T16:39:48.000000Z"}