Hawala, y\u00fczy\u0131llard\u0131r Orta Do\u011fu, G\u00fcney Asya ve Afrika\u2019da kullan\u0131lan geleneksel bir para transfer y\u00f6ntemidir. Resmi bankac\u0131l\u0131k sistemlerinin d\u0131\u015f\u0131nda, arac\u0131lar\u0131n g\u00fcvenilirli\u011fine dayanan bu y\u00f6ntem, herhangi bir kay\u0131t veya bankac\u0131l\u0131k altyap\u0131s\u0131 gerektirmez. Bir ki\u015fi, bir Hawala arac\u0131s\u0131na nakit para teslim eder ve bu arac\u0131, ba\u015fka bir \u015fehirde ya da \u00fclkede bulunan bir di\u011fer arac\u0131ya, paray\u0131 al\u0131c\u0131ya teslim etmesi talimat\u0131n\u0131 verir. Bu sistem, izlenmesi neredeyse imk\u00e2ns\u0131z oldu\u011fu i\u00e7in yasad\u0131\u015f\u0131 transferler i\u00e7in de kullan\u0131lmaktad\u0131r.
T\u00dcRK\u0130YE\u2019DE MEVZUAT SA\u011eLAM
T\u00fcrkiye\u2019de Hawala sistemine kar\u015f\u0131 g\u00fc\u00e7l\u00fc bir mevzuatsal ve denetimsel yap\u0131 bulunmaktad\u0131r. 1567 say\u0131l\u0131 T\u00fcrk Paras\u0131n\u0131n K\u0131ymetini Koruma Kanunu kapsam\u0131nda, resmi olmayan para transfer sistemleri yasaklanm\u0131\u015ft\u0131r. Yabanc\u0131 sivil toplum kurulu\u015flar\u0131n\u0131n T\u00fcrkiye\u2019den yurt d\u0131\u015f\u0131na yapt\u0131klar\u0131 yard\u0131mlar\u0131n bildirilmesi zorunlulu\u011fu, Dernekler mevzuat\u0131 kapsam\u0131nda d\u00fczenlenmi\u015ftir. Ayr\u0131ca, Ter\u00f6r\u00fcn Finansman\u0131 ve Kara Para Aklanmas\u0131n\u0131n \u00d6nlenmesi gibi kanunlarda da bu y\u00f6nde d\u00fczenlemeler mevcuttur. Ancak, baz\u0131 yabanc\u0131 sivil toplum kurulu\u015flar\u0131 bu yasal y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fcklere uymakta eksiklik g\u00f6stermekte ve programlar\u0131n\u0131 T\u00fcrkiye\u2019den y\u00f6netip Irak \u00fczerinden para transferleri ger\u00e7ekle\u015ftirmektedir.
IRAK \u00dcZER\u0130NDEN YAPILAN TRANSFERLER
Bir\u00e7ok yabanc\u0131 sivil toplum kurulu\u015fu, T\u00fcrkiye\u2019deki yasalara ra\u011fmen insani yard\u0131m programlar\u0131n\u0131 T\u00fcrkiye\u2019den y\u00f6netip Irak \u00fczerinden para transferleri ger\u00e7ekle\u015ftirmektedir. \u00d6zellikle KYB ile yak\u0131n ili\u015fkili Zozik Company gibi firmalar, Irak \u00fczerinden y\u00fcksek komisyonlarla Hawala i\u015flemleri ger\u00e7ekle\u015ftirerek bu milyon dolarl\u0131k b\u00fct\u00e7elerin Kuzey Suriye\u2019ye transferini ger\u00e7ekle\u015ftirmektedir. Bu firmalar\u0131n Irak \u00fczerinden ger\u00e7ekle\u015ftirdikleri para transferlerine y\u00f6nelik denetimler ger\u00e7ekle\u015ftirilemedi\u011fi i\u00e7in, bu transferler veya komisyonlara ter\u00f6r \u00f6rg\u00fct\u00fcn\u00fcn eri\u015fimine dair herhangi bir engel bulunmamaktad\u0131r.
T\u00fcrkiye\u2019de bu yabanc\u0131 yard\u0131m kurulu\u015flar\u0131, operasyonlar\u0131n\u0131 denetimsiz y\u00fcr\u00fctebilmek ad\u0131na insani yard\u0131mlar\u0131n\u0131 ticari \u015firketlerin alt\u0131nda, bildirimde bulunmaks\u0131z\u0131n y\u00fcr\u00fctmektedir. Bu durum, insani yard\u0131m maskesi alt\u0131nda ter\u00f6r finansman\u0131na olanak tan\u0131yabilmektedir.
B\u0130R\u00c7OK YABANCI STK\u2019NIN \u0130ZN\u0130 \u0130PTAL ED\u0130LD\u0130
Ge\u00e7mi\u015f y\u0131llarda T\u00fcrkiye\u2019de yap\u0131lan incelemeler sonucunda, bir\u00e7ok yabanc\u0131 sivil toplum kurulu\u015funun faaliyet izinleri iptal edilmi\u015ftir. Bu kurulu\u015flar\u0131n, insani yard\u0131m konular\u0131n\u0131n d\u0131\u015f\u0131na \u00e7\u0131karak izinsiz para transferleri gibi yard\u0131m d\u0131\u015f\u0131 faaliyetlerde bulunduklar\u0131 belirlenmi\u015ftir. Faaliyetleri durdurulan kurulu\u015flar aras\u0131nda \u201cMercy Corps T\u00fcrkiye Temsilcili\u011fi\u201d ve \u201cInternational Medical Corps (IMC)\u201d gibi kurulu\u015flar da yer almaktad\u0131r.
Suriye\u2019nin kuzeyinde faaliyet g\u00f6steren ter\u00f6r \u00f6rg\u00fctleri, ihtiya\u00e7 duyduklar\u0131 finansman\u0131 sa\u011flamak i\u00e7in Hawala sistemini yo\u011fun bir \u015fekilde kullanmaktad\u0131r. \u00d6zellikle Irak \u00fczerinden Suriye\u2019ye g\u00f6nderilen paralar, bankac\u0131l\u0131k sistemlerinin d\u0131\u015f\u0131nda kalarak bu y\u00f6ntemle aktar\u0131lmakta, b\u00f6ylece izlenmesi ve denetlenmesi zor hale gelmektedir. Hawala y\u00f6ntemiyle, yasad\u0131\u015f\u0131 yollarla yap\u0131lan para transferleri, insani yard\u0131m ad\u0131 alt\u0131nda kamufle edilerek ter\u00f6r \u00f6rg\u00fctlerinin kasas\u0131na girmektedir.
T\u00fcrkiye \u00fczerinden Suriye\u2019nin Kuzey Halep b\u00f6lgelerine ula\u015ft\u0131r\u0131lan nakit paralar, PTT \u015fubeleri vas\u0131tas\u0131yla m\u00fclki idare amirliklerine yap\u0131lan gerekli bildirimlere tabi olarak g\u00f6nderilebilmektedir. Ancak, T\u00fcrkiye\u2019de yasal bildirimlere uymaks\u0131z\u0131n ve y\u00fcksek olmayan idari para cezalar\u0131n\u0131 g\u00f6ze alarak, Dernekler mevzuat\u0131 ba\u015fta olmak \u00fczere kay\u0131t d\u0131\u015f\u0131 para ve yard\u0131m transferlerini \u00f6nlemeye y\u00f6nelik bir\u00e7ok kural\u0131 ihlal ederek faaliyet g\u00f6steren yabanc\u0131 sivil toplum kurulu\u015flar\u0131 halen mevcuttur. Hatta T\u00fcrkiye\u2019de ay\u0131rd\u0131klar\u0131 k\u00fc\u00e7\u00fck b\u00fct\u00e7elerle, deprem zaman\u0131nda dahi ayr\u0131mc\u0131l\u0131k yaparak pek fazla fayda sa\u011flamayan baz\u0131 uluslararas\u0131 kurulu\u015flar, eski y\u00f6neticileri Hawala nedeniyle hapis cezalar\u0131 alm\u0131\u015f olmas\u0131na ra\u011fmen, milyonlarca dolar b\u00fcy\u00fckl\u00fc\u011f\u00fcnde b\u00fct\u00e7eleri ile Kuzey Suriye ve \u0130dlib b\u00f6lgelerinde T\u00fcrkiye \u00fczerinden kontrols\u00fczce faaliyetlerine devam etmekte, yapt\u0131r\u0131mlar\u0131n bulunmamas\u0131 ve uygulanmamas\u0131 nedeniyle T\u00fcrkiye Cumhuriyeti kanunlar\u0131n\u0131 hi\u00e7e saymaya \u0131srarla devam etmektedirler.
K\u00dc\u00c7\u00dcK \u0130DAR\u0130 PARA CEZALARI\u2026
\u00d6zellikle m\u00fclki idari amirliklerimizin bu konularda hassasiyeti, maalesef hukuk ihlallerinin s\u00fcreklili\u011fine ra\u011fmen, k\u00fc\u00e7\u00fck idari para cezalar\u0131yla g\u00f6rmezden gelinebilmektedir. Bu hukuksuzluk halinin devaml\u0131l\u0131\u011f\u0131 \u00fclkemiz a\u00e7\u0131s\u0131ndan olduk\u00e7a \u00f6nemli g\u00fcvenlik riskleri yaratmakta, kamu kurum ve kurulu\u015flar\u0131m\u0131z\u0131n engelleyici ve d\u00fczenleyici g\u00fcc\u00fcn\u00fc sekteye u\u011fratmaktad\u0131r.
G\u00dcVENL\u0130K R\u0130SKLER\u0130 VAR
Bu kurulu\u015flar, faaliyet g\u00f6sterdikleri b\u00f6lgelerde ula\u015ft\u0131klar\u0131 yerel halka ili\u015fkin ki\u015fisel verileri y\u0131llard\u0131r toplay\u0131p i\u015flemekte, yurt d\u0131\u015f\u0131nda bulunan yabanc\u0131 h\u00fck\u00fcmet don\u00f6rleri ile payla\u015fmakta, dolay\u0131s\u0131yla b\u00f6lgenin demografik haritas\u0131n\u0131 \u00e7\u0131kartmaktad\u0131r. Bu noktada denetim yetkisi olan devlet yetkililerinin daha dikkatli, \u00f6zenli ve detayc\u0131 olmalar\u0131 \u00fclkemize y\u00f6nelik g\u00fcvenlik risklerinin \u00f6nlenmesi a\u00e7\u0131s\u0131ndan b\u00fcy\u00fck \u00f6nem arz etmektedir.
SUR\u0130YE \u00dcZER\u0130NDEN DE HAWALA \u0130\u015eLEM\u0130 YAPILIYOR \u0130DD\u0130ASI
Suriye\u2019nin kuzeyinde insani yard\u0131m programlar\u0131 y\u00fcr\u00fcten yabanc\u0131 sivil toplum kurulu\u015flar\u0131, faaliyetlerini finanse etmek i\u00e7in Hawala sistemini kulland\u0131\u011f\u0131 biliniyor. Ancak, kay\u0131t d\u0131\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131n ve otorite eksikli\u011finin bulundu\u011fu b\u00f6lgede, ger\u00e7ekle\u015ftirilen yard\u0131mlar\u0131n bir k\u0131sm\u0131, ter\u00f6r \u00f6rg\u00fctlerine komisyon olarak aktar\u0131labilmekte ve b\u00f6ylece ter\u00f6r finansman\u0131 istenmeyerek de olsa sa\u011flanabilmektedir. T\u00fcrkiye\u2019nin s\u0131n\u0131r b\u00f6lgelerinde faaliyet g\u00f6steren ve kay\u0131t d\u0131\u015f\u0131 olan bir\u00e7ok yabanc\u0131 kurum, denetimsiz para transferleri ve ter\u00f6r finansman\u0131 konular\u0131nda ciddi riskler olu\u015fturmaktad\u0131r. Bu durum hem ulusal g\u00fcvenlik hem de b\u00f6lgesel istikrar a\u00e7\u0131s\u0131ndan b\u00fcy\u00fck bir tehdit te\u015fkil etti\u011fi belirtiliyor.
Kaynak: 'Hawala' insani yard\u0131mlarda bir tuzak olabilir!","created_at":"2024-11-27T13:27:58.000000Z","updated_at":"2024-11-27T13:27:58.000000Z"}