Sa\u011fl\u0131k Bakanl\u0131\u011f\u0131n\u0131n sosyal medya hesab\u0131ndaki sorular ve yan\u0131tlar\u0131 \u015f\u00f6yle:
\u2013 M \u00e7i\u00e7e\u011fi nedir?
M \u00e7i\u00e7e\u011fi, klinik olarak daha hafif olmas\u0131na ra\u011fmen, semptomlar\u0131 ge\u00e7mi\u015fte \u00e7i\u00e7ek hastalar\u0131nda g\u00f6r\u00fclenlere benzer ve nadiren \u00f6l\u00fcmc\u00fcl hayvanlardan insanlara bula\u015fan bir vir\u00fcs olmakla birlikte insandan insana da bula\u015fabilmektedir. 1980\u2019de \u00e7i\u00e7ek hastal\u0131\u011f\u0131n\u0131n eradikasyonunun ilan\u0131 ve sonras\u0131nda \u00e7i\u00e7ek a\u015f\u0131s\u0131n\u0131n uygulamas\u0131n\u0131n durdurulmas\u0131 ile M \u00e7i\u00e7e\u011fi, nadir de olsa \u00f6zellikle Orta ve Bat\u0131 Afrika\u2019da g\u00f6r\u00fclen bir hastal\u0131k haline geldi.
\u2013 M \u00e7i\u00e7e\u011fi i\u00e7in ne zaman test yapt\u0131r\u0131lmal\u0131d\u0131r?
M \u00e7i\u00e7e\u011fi olduklar\u0131n\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcnen veya M \u00e7i\u00e7e\u011fi olan biriyle yak\u0131n temas halinde olanlar\u0131n, bir sa\u011fl\u0131k kurulu\u015funa ba\u015fvurmas\u0131 ve test yap\u0131lmas\u0131 gerekip gerekmedi\u011fine karar verilmesi gerekir. Doktor test gerekti\u011fine karar verirse, \u00f6rnekleri alacak ve bunlar\u0131 test i\u00e7in uygun bir laboratuvara g\u00f6nderecektir.
\u2013 M \u00e7i\u00e7e\u011fi belirtileri nelerdir?
M \u00e7i\u00e7e\u011fi belirtileri genellikle ate\u015f, ba\u015f a\u011fr\u0131s\u0131, kas a\u011fr\u0131lar\u0131 ve s\u0131rt a\u011fr\u0131s\u0131, b\u00fcy\u00fcm\u00fc\u015f lenf nodlar\u0131, solunum sistemi semptomlar\u0131 (bo\u011faz a\u011fr\u0131s\u0131, burun t\u0131kan\u0131kl\u0131\u011f\u0131 veya \u00f6ks\u00fcr\u00fck) ve hastal\u0131\u011fa \u00f6zg\u00fc karakteristik cilt d\u00f6k\u00fcnt\u00fcleri \u015feklindedir.
\u2013 Belirtilerim varsa ne yapmal\u0131y\u0131m?
Yeni veya a\u00e7\u0131klanamayan bir cilt d\u00f6k\u00fcnt\u00fcs\u00fc veya di\u011fer M \u00e7i\u00e7e\u011fi belirtilerini fark ederseniz, bir sa\u011fl\u0131k kurulu\u015funa ba\u015fvurun. Sa\u011fl\u0131k kurulu\u015funa ba\u015fvurana kadar ba\u015fkalar\u0131yla yak\u0131n temastan (cinsel temas dahil) ka\u00e7\u0131n\u0131n. Sa\u011fl\u0131k kurulu\u015funa ba\u015fvurana kadar evcil hayvanlar veya di\u011fer hayvanlarla yak\u0131n temastan ka\u00e7\u0131n\u0131n. Test sonu\u00e7lar\u0131n\u0131z\u0131 bekliyorsan\u0131z, ayn\u0131 \u00f6nlemlere uymaya devam edin. Test sonucunuz pozitifse, cilt d\u00f6k\u00fcnt\u00fcleriniz kabuklan\u0131p d\u00fc\u015ferek iyile\u015fmi\u015f temiz ve sa\u011flam cilt g\u00f6r\u00fcn\u00fcm\u00fc olu\u015fana kadar kendinizi izole etmeye ve di\u011fer \u00f6nlemlere uymaya devam edin. Ate\u015f, bo\u011faz a\u011fr\u0131s\u0131, burun t\u0131kan\u0131kl\u0131\u011f\u0131 veya \u00f6ks\u00fcr\u00fc\u011f\u00fcn\u00fcz varsa kendinizi izole etmeye devam edin. Sadece hekime g\u00f6r\u00fcnmek veya acil durumlar i\u00e7in d\u0131\u015far\u0131 \u00e7\u0131k\u0131n. Toplu ta\u015f\u0131ma ara\u00e7lar\u0131n\u0131 kullanmaktan ka\u00e7\u0131n\u0131n. \u0130zolasyondan \u00e7\u0131kman\u0131z gerekiyorsa, cilt d\u00f6k\u00fcnt\u00fclerinizi kapat\u0131n ve y\u00fcze iyi oturan bir maske tak\u0131n.
\u2013 M \u00e7i\u00e7e\u011fi nas\u0131l bula\u015f\u0131r?
M \u00e7i\u00e7e\u011fi cilt d\u00f6k\u00fcnt\u00fcs\u00fc, kabuklar veya v\u00fccut s\u0131v\u0131lar\u0131yla do\u011frudan temas yoluyla ki\u015fiden ki\u015fiye bula\u015fabilir. Ayr\u0131ca uzun s\u00fcreli, yak\u0131n temas veya cinsel temas (\u00f6pmek, sar\u0131lmak veya cinsel ili\u015fki gibi) s\u0131ras\u0131nda yay\u0131labilir.
M \u00e7i\u00e7e\u011fi olan bir ki\u015fi, belirtilerin ba\u015flamas\u0131ndan itibaren cilt d\u00f6k\u00fcnt\u00fcs\u00fc tamamen iyile\u015fene ve iyile\u015fmi\u015f temiz ve sa\u011flam cilt g\u00f6r\u00fcn\u00fcm\u00fc olu\u015fana kadar ba\u015fkalar\u0131na vir\u00fcs\u00fc bula\u015ft\u0131rabilir. Baz\u0131 hastalar, belirtileri ba\u015flamadan 1 ila 4 g\u00fcn \u00f6nce M \u00e7i\u00e7e\u011fini bula\u015ft\u0131rabilir. Ancak hi\u00e7 belirti g\u00f6stermeyen ki\u015filerin vir\u00fcs\u00fc bula\u015ft\u0131rd\u0131\u011f\u0131na dair bir kan\u0131t bulunmamaktad\u0131r.
\u2013 M \u00e7i\u00e7e\u011fi cinsel yolla bula\u015fan bir hastal\u0131k m\u0131d\u0131r?
M \u00e7i\u00e7e\u011fi, cinsel yolla bula\u015fabilen bir hastal\u0131k olarak tan\u0131mlanabilir. Di\u011fer bir ifadeyle, cinsel ili\u015fki, M \u00e7i\u00e7e\u011finin bula\u015fma yollar\u0131ndan sadece biridir. Ge\u00e7mi\u015fte M \u00e7i\u00e7e\u011fi salg\u0131nlar\u0131, enfekte hayvanlarla ve hayvan \u00fcr\u00fcnleriyle do\u011frudan temas sonucu ortaya \u00e7\u0131km\u0131\u015ft\u0131r ancak ki\u015fiden ki\u015fiye bula\u015fma s\u0131n\u0131rl\u0131 olmu\u015ftur. G\u00fcn\u00fcm\u00fczdeki salg\u0131nda, vir\u00fcs esas olarak yak\u0131n temas yoluyla bula\u015fmaktad\u0131r. Cinsel temas s\u0131ras\u0131nda lezyonlarla temas veya solunum sekresyonlar\u0131 ile yak\u0131n temas ile bula\u015f olabilir. Ancak cinsel ili\u015fki olmaks\u0131z\u0131n M \u00e7i\u00e7e\u011fi olan biriyle yak\u0131n ve uzun s\u00fcreli cilt temas\u0131nda bulunmak da vir\u00fcs\u00fcn bula\u015fmas\u0131na neden olabilir.
\u2013 M \u00e7i\u00e7e\u011fi nas\u0131l \u00f6nlenebilir?
M \u00e7i\u00e7e\u011fi oldu\u011fundan \u015f\u00fcphelenilen bir cilt d\u00f6k\u00fcnt\u00fcs\u00fcne sahip ki\u015filerle yak\u0131n cilt temas\u0131ndan ka\u00e7\u0131n\u0131n. M \u00e7i\u00e7e\u011fi hastas\u0131n\u0131n kullanm\u0131\u015f oldu\u011fu e\u015fya ve malzemelerle temastan ka\u00e7\u0131n\u0131n. Ellerinizi s\u0131k s\u0131k sabun ve suyla y\u0131kay\u0131n veya alkol bazl\u0131 el antisepti\u011fi kullan\u0131n. \u00d6zellikle yemek yemeden, y\u00fcz\u00fcn\u00fcze dokunmadan \u00f6nce ve tuvaleti kulland\u0131ktan sonra el hijyeni sa\u011flay\u0131n.
\u2013 Kalabal\u0131k etkinliklere gitme konusunda endi\u015felenmeli miyim?
M \u00e7i\u00e7e\u011fi olan biriyle yak\u0131n temas veya cilt temas\u0131nda bulundu\u011funuzda bula\u015fma olabilir. \u0130lk bulgular insanlar\u0131n yak\u0131n, devaml\u0131 cilt temas\u0131 ya\u015fad\u0131\u011f\u0131 etkinliklerin M \u00e7i\u00e7e\u011fi vakalar\u0131na yol a\u00e7t\u0131\u011f\u0131n\u0131 g\u00f6stermektedir. Bir etkinli\u011fe kat\u0131lmay\u0131 planl\u0131yorsan\u0131z ne kadar yak\u0131n, ki\u015fisel cilt temas\u0131 ya\u015fanaca\u011f\u0131n\u0131 g\u00f6z \u00f6n\u00fcnde bulundurmal\u0131s\u0131n\u0131z.
\u2013 M \u00e7i\u00e7e\u011fi i\u00e7in hangi tedaviler mevcuttur?
M \u00e7i\u00e7e\u011fi i\u00e7in \u00f6zel olarak geli\u015ftirilmi\u015f bir tedavi yok. Vir\u00fcsler aras\u0131ndaki genetik benzerlikler nedeniyle, \u00e7i\u00e7ek hastal\u0131\u011f\u0131n\u0131 tedavi etmek i\u00e7in kullan\u0131lan antiviral ila\u00e7lar M \u00e7i\u00e7e\u011fi tedavisinde kullan\u0131labilse de etkinli\u011fi tam olarak kan\u0131tlanm\u0131\u015f de\u011fildir.
\u2013 Evcil hayvan\u0131ma M \u00e7i\u00e7e\u011fi bula\u015fabilir mi?
M \u00e7i\u00e7e\u011fi zoonotik bir hastal\u0131kt\u0131r, yani hayvanlar ve insanlar aras\u0131nda bula\u015fabilir. Ancak \u015fu anda M \u00e7i\u00e7e\u011fi i\u00e7in evcil hayvanlar y\u00fcksek risk ta\u015f\u0131mamaktad\u0131r.
\u2013 M \u00e7i\u00e7e\u011fi su yoluyla havuzdan, s\u0131cak k\u00fcvetten veya su park\u0131ndan bula\u015fabilir mi?
M \u00e7i\u00e7e\u011finin havuzdan, s\u0131cak k\u00fcvetten veya su park\u0131ndaki sulardan bula\u015fabilece\u011fi konusunda net ba\u011flant\u0131 oldu\u011funu g\u00f6steren bir \u00e7al\u0131\u015fma yoktur. Ancak vir\u00fcs\u00fcn insandan insana yak\u0131n temas, cilt temas\u0131 yoluyla bula\u015fmas\u0131 m\u00fcmk\u00fcnd\u00fcr. M \u00e7i\u00e7e\u011fi hastas\u0131n\u0131n havlusu, y\u00fczme tahtas\u0131, havuz oyunca\u011f\u0131 veya giysisi gibi e\u015fyalar\u0131n\u0131n bir ba\u015fkas\u0131 taraf\u0131ndan kullan\u0131lmas\u0131yla hastal\u0131k, bu e\u015fyalar\u0131 kullanan sa\u011fl\u0131kl\u0131 ki\u015fiye de bula\u015fabilir. E\u011flence ama\u00e7l\u0131 su mekanlar\u0131nda dezenfeksiyon yap\u0131lmas\u0131 ve havuzlar\u0131n uygun \u015fekilde klorlanmas\u0131yla M \u00e7i\u00e7e\u011fi vir\u00fcs\u00fcn\u00fcn bula\u015fma riski ortadan kald\u0131r\u0131lm\u0131\u015f olur.","created_at":"2024-08-20T09:59:27.000000Z","updated_at":"2024-08-20T09:59:27.000000Z"}